คุณสมบัติที่ดีของเจ้าหน้าที่ควบคุมจราจรทางอากาศ
ATC เป็นอาชีพที่ต้องทำงานภายใต้ความเครียดความกดดันสูง ต้องตัดสินใจภายใต้เวลาอันจำกัด ต้องรักษาระดับมาตรฐานความปลอดภัย ในอุตสหกรรมการบินที่เติบโตแบบก้าวกระโดดเช่นทุกวันนี้ ต้องอยู่ภายใต้กฏระเบียบอันเข้มงวด เพื่อให้เกิดความปลอดภัยสูงสุด ต้องคิดให้ไว ตัดสินใจให้ถูกต้อง แล้วอะไรคือคุณสมบัติที่จะหล่อหลอมให้เป็น ATC ที่ดีได้ มาดูกัน
1. มีความถนัดด้านการรับรู้มิติสัมพันธ์ (Spatial awareness) :
อธิบายง่ายๆคือการที่เราสามารถจินตนาการภาพ 3 มิติขึ้นในหัว เห็นภาพว่าเครื่องบินแต่ละลำอยู่ตำแหน่งไหน คาดการณ์ได้ว่าหากปล่อยไว้ เครื่องจะเข้ามาชนกันหรือไม่ ต้องแก้ไขอย่างไร2. สามารถทำอะไรหลายอย่างพร้อมกันได้ (Simultaneous capacity) :
เป็นทักษะที่เราอาจเคยได้ยินกันบ่อยๆในชื่อ Multitasking นั่นเอง บ่อยครั้งที่ ATC จะต้อง ตาดู ปากพูด หูฟัง มือเขียน พร้อมๆกัน เรียกว่าต้องทำแบบนี้จนเป็นงาน routine ก็ว่าได้3. มีความจำดี (Excellent memory) :
ในการควบคุมจราจรทางอากาศ จำเป็นต้องใช้ข้อมูลหลายอย่างในการประกอบการตัดสินใจ แม้จะมีอุปกรณ์ช่วยจดจำบันทึกข้อมูลที่จำเป็น แต่คงจะดีกว่าหากเรามี memory ที่มีความจุเยอะหน่อย ก็จะเพิ่มประสิทธิภาพการทำงานได้มาก4. เป็นคนเคารพกฏ (Respect for the rules) :
ทุกคนคงทราบกันดีว่าการบินเป็นการเดินทางที่ปลอดภัยที่สุด ผลสัมฤทธิ์นี้ไม่ได้มาเพราะโชคช่วย หากแต่เกิดขึ้นได้เพราะกฏระเบียบและมาตรการด้านความปลอดภัย ที่หล่อหลอมจากประสบการณ์ที่เคยเกิดในอดีต กฏระเบียบเยอะแยะมากมายเหล่านั้นล้วนมีเหตุผลที่มาที่ไป ทั้งนี้ก็เพื่อความปลอดภัยสูงสุด คุณสมบัติในการเคารพกฏจึงอาจเป็นหนึ่งในคุณสมบัติที่จำเป็นที่สุดของ ATC ก็ว่าได้5. สามารถตัดสินใจภายใต้แรงกดดันหรือความเครียดได้ (Making decisions under pressure) :
ATC ต้องคิดให้เร็วกว่าความเร็วเครื่องบิน เพราะเครื่องบินไม่สามารถหยุดกลางอากาศได้ เราไม่สามารถกดปุ่ม pause เหมือนในวิดีโอเกมส์ได้ ทุกนาทีที่ผ่านไปคือเครื่องบินกำลังบินเข้าหากันมาขึ้น แน่นอนว่าภาวะความกดดัน ความเครียดย่อมเกิดขึ้นได้ เพราะต้องตัดสินในภายใต้เวลาอันจำกัด สวนทางกับข้อมูลประกอบและกฏระเบียบที่ต้องนำมาปรับใช้ซึ่งมีอยู่มากมาย6. หมั่นทบทวนตำรา (Exercising effective personal authority) :
ATC จะต้องปรับตัวต่อการเปลี่ยนแปลง ไม่ว่าจะเป็นเทคโนโลยีหรือกฏระเบียบต่างๆที่เปลี่ยนไป การหมั่นทบทวนตำราอยู่ตลอดจึงเป็นสิ่งสำคัญยิ่ง ในการควบคุมจราจรทางอากาศนั้น คำว่า "ควบคุม" จะศักดิ์สิทธิ์ได้ก็เมื่อ ผู้ควบคุม(ATC)ได้ศึกษาและเข้าใจกฏระเบียบอย่างถ่องแท้7. เป็นคนใส่ใจในรายละเอียด (Paying attention to details) :
บ่อยครั้งที่ ATC จะต้องตัดสินใจอย่างรวดเร็วและถูกต้อง การจะทำเช่นนั้นได้ จะต้องอาศัยข้อมูลที่เพียงพอ การมีข้อมูลไม่เพียงพอ อาจนำไปสู้การตัดสินใจที่ผิดพลาดได้ การรู้จักใส่ใจในรายละเอียด จะนำไปสู่การได้รับข้อมูลที่ครบถ้วนสมบูรณ์ได้8. มีทักษะในการประสานการมองเห็นและการเคลื่อนไหวร่างกาย (Vitual-motor coordination) :
ดูราวกับเป็นการเฟ้นหาแช้มป์เล่นวิดีโอเกมส์ แต่จริงๆแล้ว การควบคุมจราจรทางอากาศก็คล้ายๆการเล่นเกมส์อยู่มาก เพียงแต่ ATC นั้นเดิมพันด้วยชีวิตและทรัพย์สินมหาศาลประเมินค่าไม่ได้9. มีทักษะในการทำงานเป็นทีม (Teamwork skills) :
ข้อนี้คงไม่ต้องอธิบายอะไรมาก เราไม่ได้ทำงานคนเดียว การบินจะปลอดภัยได้ เราต้องเล่นกันเป็นทีม อุดช่องโหว่ความผิดพลาดของกันและกัน10. มีความอดทนต่อความผิดหวัง (Tolerance to frustration) :
ไม่ได้หมายความว่างาน ATC เป็นงานที่น่าผิดหวัง หรือต้องเจอกับความผิดหวังอยู่บ่อยๆนะครับ แต่หมายความว่า หากวันหนึ่งเราต้องพบเจอกับความผิดหวัง สูญเสียกำลังใจ จากปัญหาบางอย่าง ไม่ว่าจะเรื่องส่วนตัวหรือเรื่องงาน เราจะต้องอดทนให้ได้ เมื่อรับไมค์ทำงานแล้ว ความผิดหวังที่พบเจอมาจะต้องถูกทิ้งไว้เบื้องหลังทันที11. อารมณ์คงที่ (Emotional stability) :
ก็คงจะคล้ายๆข้อที่แล้ว เพราะอารมณ์นั้นมีผลต่อการตัดสินใจอย่างมาก โดยเฉพาะอารมณ์ไม่ดี จะมีผลให้การตัดสินใจไม่ดีไปด้วย จึงควรทิ้งมันไว้ที่ประตูก่อนจะมารับไมค์ทำงาน การเป็นคนอารมณ์คงที่ จึงเป็นข้อดีอย่างมาก12. พร้อมรับคำวิพากษ์วิจารณ์ (Willingness to accept criticism) :
การควบคุมจราจรทางอากาศนั้นมีหลากหลายวิธีการที่จะทำให้ไปถึงจุดหมายเดียวกัน ตราบใดที่ยังตั้งอยู่บนกฏเกณฑ์ คงไม่มีอันไหนผิด ยอมรับฟังมุมมองของคนอื่นบ้าง จะช่วยเราได้มาก ลองนึกภาพเวลาเล่นเกมส์หรือเล่นกีฬา คนนั่งดูมักจะมองเห็นอะไรกว้างกว่าคนที่กำลังเล่น จริงอยู่ที่ ATC ควรมีความมั่นใจในตนเอง แต่ควรมั่นใจในระดับที่พอดี ไม่ใช่มั่นใจมากจนปิดกั้นความคิด ไม่รับฟังความคิดเห็น หรือคำวิจารณ์จากคนอื่นเลย13. มีภูมิต้านทานต่อภาวะน่าเบื่อหน่าย (Resistance to boredom) :
ATC เป็นหนึ่งในอาชีพที่ต้องนั่งกับที่เป็นเวลานานๆ เจอทั้งความเครียดและแรงกดดัน คนที่มีภูมิต้านทานก็จะทำงานได้มีความสุขมากกว่า อย่าสับสนกับการขี้เบื่อหรือไม่ขี้เบื่อนะครับ ผมเองและ ATC อีกหลายท่าน หลงรักการผจญภัย ชอบท่องเที่ยว ชอบทำกิจกรรมกลางแจ้ง แต่ที่เรายังทำงานนี้อย่างมีความสุขเพราะเรามี "ภูมิต้านทาน" ค่อนข้างสูง ไม่ใช่เพราะเราชอบนั่งอยู่กับที่ในห้องสี่เหลี่ยมหรอกครับ และเมื่อเรามีความรัก มีความภาคภูมิใจในอาชีพ ก็ยากที่ความเบื่อจะทำอะไรเราได้